Już ich nie ma

23 czerwca 2009

W Ekwadorze już ich nie ma… Kolorowych, oklejonych naklejkami, pomalowanych w najbardziej zwariowane kolory, ze zużytymi siedzeniami z wystającą gdzieniegdzie gąbeczką, obśmianych niejednokrotnie z pogardą. Będę za nimi tęsknić. Za chickenbusami.

Honduras Panowie w kapeluszach Pomimo hałasu, wstrząsów i innych drobnych niedogodności jest to najbardziej wygodny i zabawny sposób podróżowania po Ameryce Środkowej. Żaden inny lądowy środek lokomocji nie jest tak dobrze klimatyzowany wiaterkiem, który hula po pędzącym autobusie dzięki przemyślnemu systemowi do połowy otwieranych okien. Hula radośnie i swobodnie, bo siedzenia są niewielkie i niskie, za to przestrzeń nad nimi spora. Widać wszystko i wszystkich, dzięki temu biznes i życie społeczne kwitną i umacniają się więzi międzyludzkie, o czym za chwilę. W środku każdy chcikenbus jest inny, każdy ma swój niepowtarzalny charakter i ozdoby – naklejki, plakaty, kolorowe furkoczące zasłonki. Wspierające duchowość napisy i plakaty często są umieszczone są nad siedzeniem kierowcy lub też wymalowane z tyłu. Przodują cytaty z Biblii – przebojem jest “Pan jest pasterzem moim,  niczego mi nie braknie”. Bardzo często wypisane zresztą zaraz obok metalowych, solidnych tabliczek z hasłem “All American”. Zdarza się też królik Bags albo Tom & Jerry zamiast cytatu.

Nikaragua Błękitny GromNa kolejnych  przystankach (bardzo wielu przystankach dodajmy dla ścisłości) można dogodzić swojemu podniebieniu – w zależności od kraju i regionu można zakupić od wchodzących sprzedawców: wodę z kokosa, zmrożone napoje w butelkach lub woreczkach (wnoszone w miedniczkach i workach z lodem), owocowe smoothie w zgrabnych folijkach, krojone mango i arbuzy gotowe do spożycia, owoce na patykach w zagadkowych polewach, pełen obiad na plastikowych talerzykach (kurczak, ryż, platany, sałatka), baleady, quesadille, tacos i inne tortillowe frykasy, chipsy z platanów, chicharon, pan de coco (chlebek kokosowy), domowe muffinki z rodzynkami, zjadliwie różowe kokosowe kulki, ciasteczka kruche i francuskie, lody i gumy do żucia. Z innych rozrywek oferowane są kolorowanki, długopisy i pirackie filmy. Uff… jak widać bez chickenbusów świat drobnej przedsiębiorczości nie byłby tak urozmaicony…

Belize - Ciekawy świat dookołaDodatkową zaletą jest to, że bagaże można mieć pod ręką i na oku – z tyłu autobusu. Wysiadać tamtędy też zresztą można, jeśli drogi nie zastawiają bagaże innych pasażerów. A bagaże mogą być rozmaite. Koguty, kurczaki lub kury są zazwyczaj dyskretnie trzymane pod siedzeniem, więc jak już się człowiek zorientuje, co go smyra w nóżkę, to się może odprężyć. Poza tym podróżować z właścicielami mogą: kiście bananów – na oko około 50 sztuk w jednej, a kiści kilka; plastikowe krzesełka w ilości sztuk 13 zręcznie połączone w kolorowy stosik; wiklinowe kosze o średnicy 1 metra; 10 worków mąki po 50 kilo każdy i tak dalej. Rozmaitość ciekawych towarów, a czasem też sposobów ich pakowania (lub nie pakowania) doprawdy wielka.

Gwatemala - ChickenbusW kolejnych wioskach prędkość autobusu nie jest, ykhm… zbyt duża, więc można robić zdjęcia scenkom rodzajowym, a nawet na chwilkę wyskoczyć po jakiś wypatrzony smakołyk. Żeby zaś pasażerom nie było nudno muzyka z głośników leci na cały regulator. Dominuje nurt romatyczno-latynoski oraz lata 80-te. “Chiquitita” w autobusiku w maleńkiej honduraskiej wiosce ma niezapomniany smak… No i jak tych chickenbusów nie pokochać?

No i jeszcze ten zaśpiew… Jakoś tak jest w Ameryce Środkowej, że oprócz kierowcy w autobusie jest zawsze jego pomocnik, który zbiera opłaty i pokrzykuje głośno, dokąd rzeczony chickenbus zmierza. Może to brzmieć na przykład tak: Rrrranadarrrranadarrranada! i zawsze kończy się charakterystyczną wznoszącą się intonacją.  Łatwo zgadnąć, że chodzi o Granadę, prawda? 😉

Poniżej przypis techniczny od Błażeja:

Chickenbusy są praktycznie zawsze starymi szkolnymi autobusami ze Stanów. Pochodzą na oko z lat 60-tych lub 70-tych, ale o dziwo jeżdżą. Albo technika amerykańska jest tak świetna, albo lokalni mechanicy mają smykałkę. Albo jedno i drugie. W każdym razie taki autobus jest strasznie prosty w konstrukcji i wygląda przez to bardzo solidnie. Mocna stalowa rama, pancerne resory (dlatego tak trzęsie na wybojach), sztywna metalowa buda, silnik z ogromnym zapasem mocy (ale paliwo tu tanie) i te wysławiane przez Beatę okienka. A! No i oczywiście tylne drzwi z olbrzymią, stalową wajchą służące do ładowania towaru. Żadnych wygód, żadnych skomplikowanych urządzeń. Mechaniczna dźwignia otwierająca drzwi z przodu i klakson w postaci sznureczka wiszącego nad głową to najważniejsze narzędzia pracy lokalnego kierowcy. Dla mnie rewelacja.

Zapraszam do specjalnej galerii chickenbusowej.

3 Komentarze | Belize, Gwatemala, Honduras, Kostaryka, Meksyk, Nikaragua | Otagowane: | Bezpośredni odnośnik
Opublikował/a Beata Kotełko

Vamos, compañeros

11 czerwca 2009

W Nikaragui odnaleźliśmy z mieszanymi uczuciami elementy znajome, choć dawno już przez nas zapomniane. Na granicy z Hondurasem od razu rzucił nam się w oczy wyrazisty plakat uśmiechniętego Ortegi (?) wznoszącego rękę w powitalnym geście. Jego dostojna poza mile kontrastowała z tłem o kolorze majtkowego różu. Zrozumieliśmy od razu, że w Nikaragui oprócz podróży w przestrzeni odbędziemy też podróż w czasie i nasze przewidywania częściowo się spełniły.

Wiadomości Po ulicach miast, w których byliśmy, jeżdżą niewielkie pickupy z panami z gigantycznymi megafonami służącymi celom propagandowym – zarówno politycznym, jak i komercyjnym. Zagłuszają one wszystko – w niedzielę w czasie mszy biedny ksiądz musiał się zdrowo nakrzyczeć, żeby przebić się przez dobiegający z ulicy jazgot,  który trudno zrozumieć, ale łatwo rozpoznać charakterystyczny radosny ton. Propaganda jest zdywersyfikowana i w zamyśle dostosowana do odbiorcy. W pobliżu granicy z Kostaryką świetlanych plakatów jakoś już nie było, ale za to w lokalnej darmowej gazetce opublikowano informacje o podwyżkach minimalnej płacy dla poszczególnych grup zawodowych (informacja dla wnikliwych: 1000 cordob to około 50 dolarów amerykańskich). Widać uznano, że przeciwnika należy pobić jego własną bronią. Raczej z mizernym efektem, bo wystarczy przekroczyć granicę pomiędzy Nikaraguą a Kostaryką, aby przekonać się, że cały czas dużo więcej Nicos (obywateli Nikaragui) chce mieszkać w Kostaryce niż Ticos (Kostarykańczyków) w Nikaragui.

Wolna od analfabetyzmu Kolejny element to uroczystości. Festyn z okazji Międzynarodowego Dnia Środowiska przypominał nam nieco wiec wyborczy, pomimo że teoretycznie nie polityki dotyczył. Wspaniałe pokazy orkiestr szkolnych ubranych w klasyczne odświętne stroje, przeplatały się z przemówieniami smutnych panów. W budynku miejskim o wysokich wnętrzach i imponującym kryształowym żyrandolu dziewczyny tańczyły powiewając zielonymi fifraczkami pod zrobionym z folii aluminiowej optymistycznym napisem “W 2009 Granada wolna od analfabetyzmu”. Telewizja jest namiętnością powszechną obecną w sklepach i hotelach, a brak prądu powoduje smutek, którego nie może rozegnać nawet rozmowa z przyjaciółmi. Plus za to jest taki, że jak już go włączą radosne krzyki rozlegają się na każdej ulicy.

Bananowce pod wulkanem Nikaragua jest drugim najbiedniejszym krajem na półkuli zachodniej, zaraz po Haiti (wyznacznikiem jest dochód narodowy brutto).  Jednak pozostawienie Nikaragui w wyobraźniach jako socjalistycznego, latynoamerykańskiego pariasa byłoby bardzo niesprawiedliwe. Uroda tego kraju jest urzekająca – zachwyciła nas i Granada i La Isla de Ometepe, zielona, pełna plantacji bananowców i kawy, wulkaniczna wyspa na jeziorze Nikaragua, na której jedliśmy niezwykle delikatne i słodkie ananasy o białokremowej barwie. Ludzie uśmiechają się, są życzliwi, pomocni, pogodni i swobodni w kontaktach z turystami. Nigdy nie pomyślałabym, że będę po ciemku i z dzieciakami jeździć chickenbusem po wyboistej, pełnej kawałków lawy, wiejskiej, nikaraguańskiej drodze czując się bezpieczniej niż w podobnej sytuacji we Wrocławiu. Nie był to zabieg zamierzony, ale wrażenia były bardzo interesujące :-).

Galerie z La Isla de Ometepe i miasteczka San Juan del Sur tu. Zapraszamy!

14 Komentarzy | Nikaragua | Otagowane: , | Bezpośredni odnośnik
Opublikował/a Beata Kotełko

Granada – perła hiszpańskiej kolonizacji

7 czerwca 2009

Katedra w GranadzieGranada – najstarsze europejskie miasto obu Ameryk, perła kolonii hiszpańskiej zbudowana w 1524 jakby na pokaz – aby przenieść w odległe kraje część świetności Starego Kontynentu. Wielokrotnie łupiona przez brytyjskich piratów (szczególnie wsławił się znany nam z Utilii Henry Morgan) zachowała się jednak w bardzo dobrym stanie. Kolorowe fasady domów, starodawne wnętrzna, drewniane podłogi, szerokie bulwary, uroczy park na ryneczku i mnóstwo starych kościołów – jest co oglądać. Poza tym fajna, spokojna atmosfera, pyszne Mojito w knajpkach i olbrzymie jezioro (słodkie morze – jak tu na nie mówią) z plażami i deptakami (choć plaże do najpiękniejszych nie należą). Wszystko to sprawiło, że mieszkanie tu było przyjemnym odpoczynkiem. Dla niektórych łasuchów była to też okazja do eksperymentów. Kilka długich spacerów zaowocowało też solidną galerią, do której zapraszamy. W piątek dodatkowo mieliśmy atrakcję w postaci festynu ekologicznego, na którym swe umiejętności prezentowały zespoły taneczno–perkusyjne z kilku miejscowych szkół średnich. Wyglądało to na zawody, a każda szkoła chciała pokazać się od najlepszej strony. Były więc stroje, sztandary, układy taneczne i wspaniały ładunek energii. Wyglądało to super, a słuchało się jeszcze przyjemniej niż oglądało. Kilkudziesięciu chłopa bardzo dynamicznie walących w bębny, werble, talerze, tarki i wszelkie inne instrumenty perkusyjne pod dyktando sterującego tym wszystkim znakami dłoni “dyrygenta” z gwizdkiem w ustach oraz tańczące w rytm muzyki dziewczyny. Naprawdę miło było popatrzeć i posłuchać. Starałem się jak mogłem nagrać video komórką (baterii do aparatu nadal nie mam), ale niestety to co wyszło nie nadaje się do wrzucenia. Przesterowane i strasznie skacze. Tak więc musicie uwierzyć na słowo i zadowolić się zdjęciami.

Leave a Comment » | Nikaragua | Otagowane: , , | Bezpośredni odnośnik
Opublikował/a Blazej Kotelko

Kącik łasucha – Granada

5 czerwca 2009

Korzenie manioku Już od dłuższego czasu miałam zamiar spróbować jakiegoś dania z yucci – warzywa stosowanego w kuchni karaibskiej, środkowoamerykańskiej i afrykańskiej. Yucca to tak naprawdę słynny maniok będący podstawowym źródłem pożywienia wielu milionów ludzi mieszkających w tropikach i tradycyjnie kojarzony z Afryką, choć pochodzący z Ameryki Południowej. Trudność z tą bogatą w skrobię rośliną polega na tym, że surowa zawiera cyjanki, które, jak wiadomo, specjalnie zdrowe nie są. Wymyślono więc wiele sposobów, jak się tej trucizny pozbyć. Przyrządzaną z manioku cassavę – rodzaj wielkich wafli – dusi się z czym, kto chce lub, niestety w większości przypadków, z tym, co się ma.  Jak z wszystkiego, co zawiera skrobię, z manioku można także przygotować specjały innego typu, ale to już zupełnie inna historia :-). 

Na honduraskim i belizyjskim wybrzeżu Morza Karaibskiego maniok jest często wykorzystywany w kuchni kultury Garifuna, która łączy wpływy karaibskie z afrykańskimi i kreolskimi. Na wysepkach koło Utili zasiedzieliśmy się dość mocno (ktoś nami musiał dobrze potrząsnąć, żebyśmy je w końcu opuścili ;-)), ale z lokalnych specjałów przyrządzaliśmy jedynie świeżego tuńczyka zakupionego u rybaków i tradycyjne baleady – tortille z pastą fasolową i różnymi dodatkami – słonym serem, kurczakiem lub jajkami. Manioku na Cayach jakoś nie było, przynajmniej w postaci przetworzonej, bo i knajpek było niewiele (w końcu wioseczka miała tylko 500 mieszkańców). No ale co się odwlecze, to nie uciecze, więc manioku spróbowaliśmy w Granadzie, kolonialnym mieście położonym nad jeziorem Nicaragua.

Zestaw a la GranadaNa ślicznym ryneczku obok katedry zamówiliśmy sztandarowy zestaw a la Granada, czyli vigarón i chichę. Vigarón to rodzaj sałatki z gotowanego manioku i białej kapusty, sosem vinegret i marynowaną papryką i pomidorami, zwieńczoną malowniczymi kawałkami chicharrón, czyli świńskiej skórki, popularnej od Meksyku aż po Nikaraguę, a może jeszcze dalej (pisałam już o niej w meksykańskim kąciku łasucha). Sałatka tym bardziej egzotyczna, że podana na (wymytym, mam nadzieję) liściu bananowca. Smak ciekawy, lekko kwaskowy i lekko ziemniaczany; maniok mięciutki, tu i ówdzie dawało się wyczuć włókienka wskazujące na to, że jedynie udaje nasze swojskie ziemniaki.

Do picia dostaliśmy nikaraguańską bezalkoholową wersję chichi z tamaryndem i miąższem owoców podobnych do winogron (jutro idę na targ, aby ich spróbować ich na surowo i dowiedzieć się, jak właściwie się nazywają). Isia, jak przystało na wierną czytelniczkę przygód Tomka Wilmowskiego, na wieść że zamawiamy dla niej chichę, przeraziła się nie na żarty, bo pamiętała, że zawiera alkohol i pluje się do niej, aby przyspieszyć fermentację. Jednak półprodukt do chichi la granadina można kupić w supermarkecie, więc mam nadzieję, że nikt do niego nie pluł :-). Co innego inne rodzaje chichy, których w krajach Ameryki Centralnej i Południowej jest tak dużo, że można by powiedzieć: “Co kraj, to obyczaj i co kraj, to chicha”.

Bunuelos z manioku A na deser kupiliśmy sobie obok tutejszego targu buñuelos – rodzaj racuszków w wersji nikaraguańskiej robionych z manioku i białego sera, smażonych w głębokim oleju i maczanych w płynnym miodzie. Jeszcze bardziej płynnym niż w Polsce, bo konsystencją przypomina bardziej syrop klonowy. Mniam, pyszne prawie jak racuszki serowe z miodem!  I to wszystko podawane w eleganckich woreczkach foliowych z nalanym metalową chochlą miodem i wręczanych prosto do rąk spragnionego słodyczy klienta. Może nie jest to szczyt elegancji, ale za to jakie smaczne!

10 Komentarzy | Nikaragua | Otagowane: | Bezpośredni odnośnik
Opublikował/a Beata Kotełko